اطلاعات زمین شناسی مریخ در دست مریخ نورد چینی ها
داده های جمع آوری شده توسط ماموریت ˮتیان ون-1ˮ(Tianwen-1) و مریخ نورد ˮژورونگˮ(Zhurong) چین اطلاعات جدیدی در مورد یک ناحیه نیمکره شمالی مریخ که تا حالا مورد بررسی و کاوش قرار نگرفته در اختیار دانشمندان قرار می دهد.
به گزارش پارسی کاو به نقل از ایسنا و به نقل از نیچر، بیش از ۳۰ دانشمند از هنگ کنگ و ماکائو چین درحال کوشش برای پردازش هرچه سریع تر داده های جمع آوری شده توسط مریخ نورد ژورونگ و فضاپیمای تیان ون-۱ این کشور که در مدار اطراف این سیاره قرار دارد، هستند.
تا حالا مطالعات مختلفی انجام شده است، اما پژوهشگران می گویند که طی هفته ها و ماه های آینده، مطالعات بیشتری صورت خواهد گرفت و طی آن اطلاعات بیشتری در مورد آب و هوا، زمین شناسی و تاریخ نیمکره شمالی مریخ ارائه خواهد شد.
رصدخانه ملی نجوم آکادمی علوم چین(NAOC) که از ماه سپتامبر درحال دریافت این داده ها از فضا است تا حالا نزدیک به ۲۰۰ گیگابایت اطلاعات منتشر نموده است که این اطلاعات نیز از هشت ابزار تعبیه شده بر روی این مریخ نورد و مدارگرد بین ماه های فوریه و ژوئن جمع آوری شده است. این ابزارها شامل دوربین ها، یک سیستم رادار، سنسورهای آب و هوا و یک طیف سنج لیزری است.
تعدادی از خاصیت های سطحی این سیاره مانند مواد رسوبی احتمالی و گل فشان های احتمالی، به جریان داشتن آب در گذشته این سیاره اشاره دارند، بدین سبب دانشمندان درحال جستجو برای به دست آوردن هرگونه سرنخی هستند که نشان دهد مریخ زمانی در زیر سطح خود آب یا یخ داشته است.
گل فشان(Mud volcano) پدیده ای طبیعی است که طی آن گل ولای از زیر زمین به شکل چشمه وار به سطح زمین می رسد.
"بو وو"(Bo Wu) دانشمند سیاره شناس دانشگاه پلی تکنیک هنگ کنگ که درحال تجزیه و تحلیل تعدادی از این داده ها است، اظهار داشت: علاقه زیادی جهت بررسی این داده های علمی دارم برای اینکه ممکنست این اطلاعات شواهدی از حضور یک اقیانوس باستانی را عرضه کنند.
تیان-ون ۱ در ماه فوریه سال جاری میلادی به مریخ رسید و در ماه مه، سطح نشین حامل مریخ نورد ژورونگ روی یک ناحیه به نام "یوتوپیا پلانیتیا"(Utopia Planitia) که دشت وسیعی در نیمکره شمالی مریخ است، فرود آمد. گرچه مریخ نورد ژورونگ برای یک ماموریت سه ماهه طراحی شده بود اما این مریخ نورد عملکرد خوبی داشت و توانست بیش از زمان مد نظر پژوهشگران در مریخ کاوش کند که این مساله پژوهشگران را شگفت زده کرد. در ضمن یک دوره چهار ماهه، این مریخ نورد توانست مسافتی در حدود بیش از ۱۰۰۰ متر از سطح مریخ را پیموده و از مناطق مختلف آن ناحیه بازدید کند.
در ماه سپتامبر، ژرونگ توسط سازمان ملی فضایی چین(CNSA) به خواب زمستانی رفت. خورشید، فعالیت پروژه های جاری در سیاره سرخ را به تعویق انداخت و همه ی مریخ نوردهای موجود روی این سیاره به "حالت ایمن" وارد شدند. دلیل این کار این بود که خورشید در رویدادی به نام "مقارنه خورشیدی مریخ"(Mars solar conjunction) در حالت قرارگیری میان زمین و مریخ بود که این اتفاق، مانع از برقراری همه ارتباطات مستقیم می شد و ارتباط بین فضاپیما و زمین را به شدت مختل می کرد.
در ماه اکتبر باردیگر مریخ نورد چینی ها فعالیت خودرا از سر گرفت و ۲۰۰ متر دیگر از سطح مریخ و مسیری که ممکنست زمانی خط ساحلی یک اقیانوس باستانی بوده باشد را پیمود.
وقفه یک ماهه به دانشمندان این ماموریت در موسسات تحقیقاتی سراسر چین فرصتی برای شروع تجزیه و تحلیل داده ها داد. تعدادی از پژوهشگران در ماه مارس تصاویر ثبت شده از مریخ توسط دوربین مدارگرد را دریافت کرده بودند و سازمان ملی فضایی چین نیز تصاویر و ویدیوهایی را که توسط این مریخ نورد هنگام فرود و از سطح مریخ گرفته شده بود را با عموم به اشتراک گذاشته بود. اما حالا پژوهشگران درحال مطالعه حجم بسیار زیادی از داده های انتشار یافته در ماه سپتامبر هستند.
این مجموعه داده ها شامل تصاویر ثبت شده توسط دوربین ناوبری ژرونگ، داده های آب و هوایی در مورد دما، فشار و سرعت باد، اطلاعاتی در مورد ترکیب شیمیایی سنگ ها، خاک و تپه های شنی به دست آمده از طیف سنج لیزری و سرنخ هایی از سطح زیرین مریخ که توسط رادار نفوذ به زمین به دست آمده، هستند.
به غیر از تعداد انگشت شماری تصاویر و ویدیو های انتشار یافته توسط سازمان ملی فضایی چین، اطلاعات علمی کمی در مورد این ماموریت تا حالا انتشار یافته است. پژوهشگران علت این امر را زمان بر بودن پروسه پردازش داده ها می دانند.
"لو پان"(Lu Pan)، دانشمند سیاره شناس دانشگاه کپنهاگ اظهار داشت: انجام پروسه پردازش داده ها تضمین می نماید که داده ها قابل اعتماد هستند و نویز تولید شده توسط ابزار در آنها حذف گردیده است. البته چون این اولین ماموریت چین برای کاوش در یک سیاره دیگر است بدین سبب کند بودن آنها در انجام این عملیات پردازش نسبت به ناسا قابل درک است.
"دیوید فلانری"(David Flannery) اختر زیست شناس دانشگاه فناوری کوئینزلند در بریزبن، استرالیا که با دانشمندان چینی ارتباط دارد، اظهار داشت که رویکرد دانشمندان چینی در مدیریت داده ها نیز می تواند به تاخیر در انتشار اطلاعات جدید بیانجامد.
در ماموریت مریخ نورد استقامت ناسا که فلانری در آن شرکت دارد، هر ابزار تعبیه شده روی این مریخ نورد توسط گروه متفاوتی از دانشمندان طراحی شده است و بنا بر این آن گروه قبل از آنکه تمام پژوهشگران این ماموریت اطلاعات را دریافت نمایند، اطلاعات را دریافت می کنند.
اما در پروسه پردازش سازمان فضایی چین، داده های ارائه شده توسط تمام ابزارهای ژورونگ و تیان ون-۱ توسط رصدخانه ملی نجوم آکادمی علوم چین و قبل از آنکه اطلاعات در دسترس دانشمندان گوناگون همچون دانشمندان در رابطه با این ماموریت قرار گیرند، پردازش می شوند.
تا حالا دو مطالعه درباره این ماموریت انتشار یافته است. یک مطالعه که در اواخر سپتامبر بصورت نسخه قبل از انتشار منتشر گردید که طی آن تصاویر و اطلاعات مربوط به اصطکاک حاصل از حرکت چرخ های ژرونگ در مریخ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته بود و نتایج نشان داد مناطقی از مریخ که مریخ نورد روی آنها حرکت می کند، دارای خاصیت هایی مانند خاک فشرده و شنی روی زمین دارند.
"ژیائو لانگ"(Xiao Long) زمین شناس سیاره ای از دانشگاه علوم زمین چین در ووهان اظهار داشت: این مطالعه داده های مفیدی در مورد خاصیت های خاک سطحی مریخ ارائه داد. این اطلاعات ممکنست به درک ما از چگونگی تشکیل خاک و گرد و غبار روی سطح مریخ بیافزاید.
مطالعه دوم که در ماه آگوست انتشار یافت، شامل تصاویر با وضوح بالا حاصل از مدارگرد برای مشخص کردن مختصات دقیق مریخ نورد در مریخ بود.
اما پژوهشگران می گویند که به زودی مطالعات بیشتری درباره توپوگرافی آن منطقه منتشر خواهد شد.
توپوگرافی به تحقیق بر روی شکل سطح زمین، خاصیت های سیارات، بدن انسان و... به وسیله تصویر برداری یا نقشه برداری صورت می گیرد. همین طور در این روش علمی شرحی برای تحقیق از سطح مورد نظر و خاصیت های آن سطح همراه با توصیف آن در نقشه به کار می رود.
تاکنون، داده ها فقط با محققانی که مستقیما در این ماموریت دخیل هستند به اشتراک گذاشته شده است، اما وو می گوید که رصدخانه ملی نجوم آکادمی علوم چین می خواهد در آینده آنها را در اختیار عموم و جامعه بین المللی قرار دهد.
فلانری در این زمینه گفن: انتشار عمومی داده ها می تواند به سرعت بخشیدن در تجزیه و تحلیل داده ها کمک نماید. دانشمندانی که تجربه بیشتری در پردازش اطلاعات حاصل از مریخ دارند، ممکنست بتوانند بسیار سریع تر عملیات تجزیه و تحلیل را انجام دهند.
ژرونگ نیز احیانا همانند تعدادی از مریخ نوردهای ناسا برای سال ها به عملیات اکتشاف خود ادامه خواهد داد. تیان ون ۱ نیز تا حالا کارهای زیادی انجام داده است. این فضاپیما بتازگی مدار گردش خودرا برای شروع سنجش ازراه دور مریخ تغییر داده بود. نخستین مدار گردش تیان -ون به شکلی بود که در هر روز مریخی سه بار مریخ را دور می زد و یک دفعه از بالای مریخ نورد شش چرخه چین می گذشت تا با بهره گیری از آنتن های بزرگ خود داده های ژورونگ را به زمین ارسال نماید.
بگفته مقامات آکادمی فناوری های فضایی شانگهای، تیان-ون-۱ هشتم نوامبر به مدت ۲۶۰ ثانیه موتورهای خودرا روشن کرد و سرعت خودرا به ۷۸ متر بر ثانیه افزایش داد. این کار موجب شد که تیان -ون که هر هشت ساعت و ۱۲ دقیقه یک دفعه مریخ را دور می زد و در کمترین حالت به فاصله ۴۰۰ کیلومتری از سطح این سیاره می رسید، هر هفت ساعت و پنج دقیقه مریخ را دور بزند و در کمترین حالت در فاصله ۲۶۵ کیلومتری و در بیشترین حالت در فاصله ۱۰ هزار و ۷۰۰ کیلومتری از آن قرار بگیرد.
"ونژه فا"(Wenzhe Fa) دانشمند سیاره شناس دانشگاه پکن که درحال تجزیه و تحلیل داده های رادار ژرونگ است، اظهار داشت: سازمان فضایی چین در ۱۱ نوامبر آغاز به آزمایش آنتن رادار مدارگرد کرد.
همین طور در اوایل ماه نوامبر، سازمان فضایی چین و آژانس فضایی اروپا(ESA) آزمایش کردند که آیا می توان از مدارگرد مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا برای انتقال دیتای ژرونگ به زمین بهره برد یا خیر که این عملیات با موفقیت انجام شد. هفتم نوامبر کاوشگر مارس اکسپرس آژانس فضایی اروپا نخستین کوشش برای دریافت داده از ژورونگ را انجام داد و داده ها را به زمین رساند.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب